علل و انواع تغییر رنگ دندان

علل و انواع تغییر رنگ دندان

تغییر رنگ دندان ها ممکن است بر اثر عدم رعایت بهداشت کامل دهان و دندان، ایجاد ضربه، و یا استفاده از مواد لک زا ایجاد شده باشد. همچنین وراثت و ژنتیک نیز در این میان بی تاثیر نمی باشد. اما با رعایت نکاتی ساده و داشتن رژیم غذایی مناسب می توان از بروز تغییر رنگ دندان به راحتی جلوگیری کرد. با جلوگیری از تغییر رنگ دندان از ایجاد هزینه اضافی جلوگیری کنید و از بروز بیماری های دیگر دهان و دندان جلوگیری کنید.

علائم تغییر رنگ دندان

علائم شامل لکه بر مینای دندان می باشد. میزان لکه ها می توانند از رگه های سفید تا سایه زرد یا نقطه های قهوه ای کم رنگ و پر رنگ متنوع باشد. اگر مینای دندان ساییده شده باشد و عاج دندان مشخص باشد، شما متوجه رنگ و لک زرد بر روی دندان می شوید.

به هیچ آزمایشی احتیاج نیست. یک دندانپزشک یا متخصص دندانپزشکی می تواند تغییر رنگ را از طریق مشاهده دندان تشخیص دهد.بعضی از انواع تغییرات رنگ با تمیز کردن حرفه ای می توانند از بین بروندمثل لکه هایی که از طریق قهوه به وجود آمده اند. اگرچه خیلی از لکه ها دائمی هستند. بعضی اوقات از طریق ژل سفید کننده میتوان آنها را سفید کرد. در بعضی از موارد، اگر تغییر رنگ شدید باشد، دندان باید تحت درمان ایمپلنت یا روکش قرار گیرد.

جزئیات مربوط به انواع تغییر رنگ دندان

تغییر رنگ دندان ها مخصوصا دندان های قدامی که موقع صحبت کردن، خندیدن و لبخند به چشم می آیند، دغدغه بسیاری از مراجعان دندان پزشکی است. سوالی که اغلب از ما پرسیده می شود، این است که چرا دندان ها تغییر رنگ می دهند؟رنگ دندان ها در بیشتر نژاد ها (و نه همه) تابعی از رنگ پوست آن هاست. تغییر رنگ دندان ها علل متنوعی دارد. به طور کلی تغییر رنگ دندان ها می تواند منشا داخلی یا خارجی داشته باشد. منشا داخلی تغییر رنگ بیشتر به دوره تشکیل دندان ها (دوره جنینی و بعد کودکی) برمی گردد. تغییر رنگ خارجی اما با موادی که با سطح دندان ها تماس پیدا می کنند و حوادثی که برای دندان ها می افتد، ایجاد می شود.

الف) لکه های دندانی ایجاد شده بر اثر مواد خوراکی

افرادی که مرتبا فرآورده هایی که دارای رنگ هستند را مصرف می کنند ( مانند چایی ، قهوه کولا،تنباکوو …) بعد از مدتی متوجه تیره شدن و زردی دندان های خود می شوند. در موارد شدید تر ممکن است دندان رنگ نارنجی سوخته یا قهوه ای پیدا کند. در این حالت به خاطر وجود مواد رنگی در فرآورده هاست (مثلا ماده ی تانین در چایی و قهوه و نیکوتین در تنباکو) که در بافت مینای دندان گیر می افتند .

به عنوان یک قانون کلی و تجربی می توان گفت هر چیزی که می تواند لباس شما را لکه کند مصرف آن در دراز مدت می تواند موجب تغییر رنگ دندان ها نیز بشود. میزان تغییر رنگ دندان به میزان مصرف ماده ی خوراکی مورد نظر بستگی دارد. این نوع تغییر رنگ دندان در تمامی دندان ها به یک اندازه است و می توان پر کردگی های همرنگ دندان(کامپوزیتی) را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

توجه: شما می توانید اثر مواد خوراکی رنگی بر روی دندان ها را با زدن مسواک بلافاصله پس از مصرف آن ها ، کاهش دهید. در صورت مصرف مواد رنگی مایع می توانید بلافاصله دهان خود را با آب بشویید. راه دیگر برای کاهش اثر نوشیدنی های رنگی ، نوشیدن آن ها با نی است.

ب) تغییر رنگ دندان بر اثر قرار گرفتن در معرض داروها( تتراسایکلین و فلوراید)

اگر در مدت زمانی که دندان های کودک در حال رشد و شکل گیری هستند، کودک مقادیر زیادی از ماده ای خاص را بخورد ، ممکن است ترکیب مواد معدنی تشکیل دهنده ساختار دندان های او(مینا یا عاج دندان) دستخوش تغییراتی شود. اگر این اتفاق رخ دهد خصوصیات دندان کودک ، از جمله رنگ آن را تحت تاثیر قرار می دهد.

این نوع تغییر رنگ دندان خصوصیات زیر را دارد:

در صورتی که مصرف ماده مورد نظر به صورت مداوم و برای مدت طولانی بوده باشد تغییر رنگ دندان به صورت کلی است( یعنی تمام دندان ها را تحت تاثیر قرار می دهد) در صورتی که مصرف ماده مورد نظر به صورت مداوم نبوده بلکه به دفعات و با فاصله زمانی بوده باشد ، تغییر رنگ می تواند در یک یا چند دندان و به صورت لکه لکه ، رگه یا خط باشد. این که شکل تغییر رنگ دندان به چه صورت است به سه عامل بستگی دارد: اول:میزان مصرف ماده ، دوم:مدت زمان مصرف، سوم: اینکه کدام قسمت از دندان در زمان مصرف دارو در حال شکل گیری بوده است.

پ) تغییر رنگ دندان ها بر اثر بالا رفتن سن

اینکه دندان ها با بالا رفتن سن تغییر رنگ دهند امری طبیعی است که البته بخشی از این تغییر رنگ به علت مصرف مواد خوراکی رنگی مانند قهوه و چایی است ( که در بالا گفته شد). اما دلیل دیگری نیز برای این موضوع وجود دارد.

نحوه تابش و انعکاس نور از دندان

ما رنگ ها را به وسیله انعکاس نور می بینیم و در مورد رنگ دندان نیز همین طور است. هنگام تابش نور به دندان ، نور به لایه ی نیمه شفاف مینای دندان نفوذ می کند. وقتی نور به لایه غیر شفاف عاج دندان برخورد می کند ، بازمیگردد و به سمت بیرون منعکس می شود. بنابراین هرچیزی که بر درجه شفافیت مینای دندان یا رنگ عاج دندان اثر بگذارد بر رنگ کلی دندان نیز تاثیر گذار است.

با بالا رفتن سن لایه ضخیم مینای دندان رفته رفته نازک می شود و بیش تر از قبل لایه زیرین یعنی عاج دندان که تیره تر است ، نمایان می شود. لایه زیرین دندان به نام عاج دندان به مرور زمان تغییر می کند و رنگ آن تیره تر می شود. در اکثریت موارد بالا رفتن سن تمانی دندان ها را به یک صورت تحت تاثیر قرار می دهد و همه دندان ها به یک اندازه و یک شکل تغییر رنگ می دهند.

ت) تغییر رنگ بر اثر عوامل ژنتیکی و ارثی

بسته به نوع ژن های شما ممکن است دندان های شما به طور ذاتی روشن تر یا تیره تر از افراد دیگر باشد. افراد به طور ذاتی می توانند دارای طیف وسیعی از رنگ دندان باشند و برخی افراد دندان هایی متمایل به رنگ زرد-قهوه ای و برخی افراد نیز دندان هایی متمایل به رنگ آبی-خاکستری دارند.
ثبت رنگ دندان بیمار با کمک راهنمای طیف رنگی دندان

به همین خاطر است که دندان پزشکان هنگامی که می خواهند دندان را روکش کنند یا ونیر روی دندان بچسبانند از یک راهنمای طیف رنگ دندانی استفاده می کنند ، چون رنگ اصلی دندان هر شخص متفاوت است. با تعیین رنگ دندان شما دندانپزشک می تواند برای پر کردن دندان یا تهیه روکش یا ونیر دندان از رنگی استفاده کند که دقیقا مطابق با رنگ دندان های شماست

به غیر از این موضوع که به طور ارثی رنگ دندان هر شخص متفاوت است. مسئله ژنتیکی دیگری نیز وجود دارد و آن این است که به دلیل برخی بیماری ها و اختلالات ژنتیکی نیز ممکن است رنگ دندان متفاوت باشد. در این موارد علاوه بر رنگ دندان ممکن است شکل دندان ها نیز بر اثر بیماری تغییر کند.

ث) تغییر رنگ یک دندان به علت تغییرات درونی آن

عصب های دندانی که که دچار تغییراتی شده اند و یا درمان عصب کشی روی آن انجام شده است دچار تغییر رنگ می شوند و تیره تر می شوند . این تغییر رنگ می تواند به صورت زرد-قهوه ای ، فهوه ای خاکستری و درمواردی با هاله ای از رنگ صورتی یا بنفش باشد. همچنین ممکن است تغییر رنگ در تمام دندان باشد یا در قسمت نزدیک به لثه شدید تر باشد.عصب این دندان آسیب دیده و نیاز به عصب کشی دارددر ادامه برخی دلایل این نوع تغییر رنگ را می خوانید:

در صورت وارد شدن ضربه یا تروما خون وارد عصب می شود و رنگدانه های آهن موجود در گلبول های قرمز خون ( که دارای آهن زیادی هستند) آزاد می شوند. این رنگدانه ها به عاج دندان نفوذ می کنند و موجب تیره شدن رنگ دندان می شوند. همچنین با وارد شدن ضربه و تروما عکس العمل دندان تشکیل لایه های جدیدی از عاج دندان است که به سمت فضای داخل دندان و عصب رشد می کند. این حالت از شفافیت دندان می کاهد و موجب تیره تر شدن آن می شود.

توجه: در صورتی که یکی از دندان های شما تیره رنگ شد. (خصوصا دندانی که سابقه ضربه خوردن داشته است) می تواند نشان دهنده وارد شدن آسیب جدی به عصب باشد . به همین دلیل لازم است در صورتی که یکی از دندان ها تیره رنگ شد سریعا به دندان پزشک مراجعه کنید.

ج) تغییر رنگ دندان بر اثر پوسیدگی

در صورتی که متوجه لکه های سفید روی سطح دندان ، خصوصا در امتداد خط لثه ای شده اید. این ممکن است بر اثر عدم مراقبت لازم و رعایت بهداشت دندان ها باشد. این لکه های سفید گچی مانند اولین نشانه های تشکیل جرم و پوسیدگی دندان می باشد. این لکه های سفید دندانی در محل هایی تشکیل می شوند. که پلاک های دندانی شکل گرفته اند و برای مدت طولانی روی سطح دندان باقی مانده پاک نشده اند. قسمت هایی از دندان که معمولا این لکه ها تشکیل می شوند. نزدیکی خط لثه و همچنین اطراف محل قرار گرفتن براکت های ارتودنسی است. بسته به اینکه دندان در چه مرحله ای از پوسیدگی قرار دارد ممکن است نیاز به درمان داشته باشد یا نداشته باشد.

به عنوان قاعده کلی در نظر داشته باشید که :

• در صورتی که با وجود لکه سفید ، لایه ی مینای دندان همچنان صاف و صیقلی است ممکن است نیاز به درمان نباشد.
• در صورتی که سطح دندان نرم شده و در حال تخریب شدن است نیاز به انجام ترمیم دندان با پر کننده است.

توجه:

تنها متخصص دندانپزشک است که می تواند تشخیص دهد. لکه های سفید دندانی نیاز به درمان دارند یا نه. بنابراین در صورت داشتن لکه های سفید دندانی حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.

چ) تغییر رنگ دندان بر اثر برخی درمان های دندانپزشکی

برخی از تغییرات رنگ دندان ها که شخص مشاهده می کند ممکن است. قسمت های ترمیم شده دندان توسط دندانپزشک باشد. پرکردگی دندان که در حال خراب شدن است و تغییر رنگ داده است.

پر کردن دندان با مواد سفید ( همرنگ دندان)

مواد پر کننده دندان که سفید رنگ هستند به مرور زمان تغییر رنگ می دهند . این تغییر رنگ ممکن است در تمام سطح مواد پر کننده باشد. و یا فقط در مرز های بین مواد پر کننده دندان و خود دندان مشاهده شود.

تغییر رنگ بر اثر رسوبات و جرم های سطحی

در این حالت تشکیل جرم هایی روی سطح دندان باعث تغییر رنگ آن شده است. و در زیر این جرم ها و رسوبات سطحی، خود دندان که هنوز سالم است. به همان رنگ قبلی است. این تغییر رنگ معمولا به علت انباشته شدن پلاک های دندانی و همچنین جرم ها است. که بر اثر عدم مراقبت از دندان ها و یا سهل انگاری در این مورد و مسواک زدن نامظم است.

این رسوبات معمولا در نزدیکی خط لثه ضخیم تر هستند. و ممکن است به رنگ قهوه ای روشن یا سوخته یا زرد باشند. و در موارد بسیار شدید نیز ممکن است به رنگ سیاه یا سبز باشند. ممکن است جرم روی دندان به حدی به سطح دندان چسبیده باشد. و نازک باشد که به نظر بیاید رسوبی روی دندان نیست. و این خود دندان است اما در مواردی نیز جرم به حدی ضخیم است. که به راحتی قابل تشخیص است. رنگ این جرم ها معمولا تحت تاثیر رنگ غذاهایی است. که شخص مصرف می کند ( غذاها و نوشیدنی های رنگی و تنباکو ). این نوع تغییر رنگ دندان معمولا در تمامی دندان ها مشاهده می شود. ولی در برخی از دندان ها بیشتر است. ( گروهی از دندان ها که مسواک زدن آن ها سخت تر است).

درمان :

این نوع ممکن است نیاز به درمان نداشته باشد ( تا زمانی که خود دندان سالم است). انجام درمان های سفید کردن جرم گیری دندان می تواند. نتایج خوبی داشته باشد. این نوع جرم و رسوب تنها با روش های پیشرفته دندانپزشکی برای رفع زردی دندان و سفید کردن دندان قابل درمان است. و پس از انجام این درمان لازم است. شخص به طور کامل بهداشت دهان و دندان ( مسواک زدن و کشیدن نخ دندان) را رعایت کند. تا جرم  دوباره ایجاد نشود ( یا حداقل به زودی دوباره ایجاد نشود).

توجه:

به خاطر وجود جرم دندانی و سطح ناهمواری که روی دندان ایجاد می کند. و همچنین پی بردن به دلیل اصلی مشکل ، دندان پزشک معمولا قبل از انجام عمل سفید کردن دندانها، عمل جرم گیری را انجام می دهد.

|صفحه‌ اینستاگرام دکتر آمنه تقدیسی متخصص دندانپزشک کودکان کاشان |

بیشتر بخوانید:

روشهای تمیز کردن دندان‌ها و لثه‌های کودک

سیاه شدن بین دو دندان

درمان های خانگی دندان درد کودکان