مکیدن انگشت دست و پا در کودکان

مکیدن انگشت دست و پا در کودکان

به دهان بردن انگشت شست و مکیدن آن عادت طبیعی تمام کودکان است که تا سال‌ها نیز ترک نمی‌شود. مکیدن انگشت شست واکنشی طبیعی در کودکان است که ممکن است سودمند یا مضر باشد. مکیدن انگشت شست یا دیگر انگشتان دست و پا و مکیدن پستانک یا اشیاء دیگر احساس امنیت یا شادی به نوزادان می‌دهد و کمک می‌کند تا جهان پیرامون خود را بهتر بشناسند. خردسالان با مکیدن خود را آرام می‌کنند و به خواب شیرین فرو می‌روند. اکثر نوزادان این عادت بی‌ضرر را قبل از دو سالگی بدون هیچ نگرانی یا مداخله‌ای کنار می‌گذارند، در این بین عادت مکیدن آنقدر در برخی کودکان شدید یا پرتکرار می‌شود که به یک مشکل دندانی و اجتماعی تبدیل می‌شود.

دلیل مکیدن انگشت در کودکان

نوزادان واکنش‌های مکیدن طبیعی‌ دارند که باعث می‌شود کودک انگشت شست یا هر یک از انگشتان را وارد دهان کند، این واکنش گاهی حتی پیش از تولد شروع می‌شود. از آنجایی که عادت مکیدن احساس امنیت و آرامش به کودک می‌دهد، در نهایت به عادتی تبدیل می‌شود که کودک برای آرام کردن یا به خواب رفتن به آن روی می‌آورد.

عادت مکیدن انگشت معمولاً چقدر طول می‌کشد؟

بسیاری از کودکان عادت مکیدن انگشت دست و پا را خود به خود در دوران نوپایی، بین ۲ تا ۴ سالگی، ترک می‌کنند. آن گروه از کودکانی که همچنان این عادت را دارند، با ورود به مدرسه و تحت تاثیر تمسخر همسالانشان سرانجام دست از مکیدن انگشت برمی‌دارند. البته به خاطر داشته باشید که حتی کودکانی که این عادت را ترک کرده‌اند، ممکن است در اثر اضطراب و نگرانی دوباره به این عادت گرایش پیدا کنند.

چه زمانی باید برای ترک عادت مکیدن انگشت مداخله کرد؟

مکیدن انگشت شست معمولاً تا زمان درآمدن دندان‌های دائمی نگران کننده نیست؛ اما پس از آن بر سقف دهان (کام) یا مرتب بودن دندان‌ها اثر می‌گذارد. اگر کودک انگشت را با شدت مک بزند، بیشتر از حالتی به دندان‌ها آسیب وارد می‌شود که کودک صرفاً انگشت را بی حرکت در دهان قرار دهد.

آسیب دیدن دندان‌ها در اثر مکیدن انگشت شست و پستانک

مکیدن انگشت شست و پستانک می‌تواند به دندان‌ها آسیب می‌زند. در ادامه بعضی از عوارض ناشی از مکیدن طولانی مدت پستانک یا انگشت شست را بررسی می‌کنیم.

اختلال فک

پستانک در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف وجود دارد که اکثر آن‌ها مناسب نگه داشتن در دهان نیستند. بنابراین میکدن پستانک یا انگشت شست به مرور باعث بروز اختلال در فک‌های در حال رشد می‌شود.

پوسیدگی دندان

بسیاری از والدین سعی می‌کنند تا فرزندشان را با آغشته کردن پستانک به عسل یا خوراکی شیرین دیگری آرام کنند. باکتری‌های دهان از مواد قندی تغذیه می‌کنند و اسیدهای مخربی را تولید می‌کنند. این اسیدها به مینای دندان حمله می‌کنند و در نتیجه دندان کودک دچار پوسیدگی یا کرم خوردگی می‌شود.

باریک شدن کام

ساختارهای داخل دهان در دوران کودکی بسیار منعطف هستند؛ بنابراین مکیدن طولانی مدت پستانک یا انگشت شست باریک شدن سقف دهان را در پی دارد؛ چون کام منعطف شکل شیء مکیده شده را به خود می‌گیرد. باریک شدن کام به نوبه خود عوارض دیگری را در دندان‌های در حال رشد ایجاد می‌کند.

کج شدن دندان

دندان در حال رشد به دلیل مکیدن انگشت شست و پستانک کج می‌شود و ظاهر نازیبایی پیدا می‌کند. به علاوه مکیدن انگشت شست و پستانک در سنین بالاتر احتمال نیاز به ارتودنسی را افزایش می‌دهد. شایع‌ترین نشانه‌های دندانی مربوط به مکیدن اشیاء غیرخوراکی عبارت است از:

اپن بایت دندان‌های پیشین: دندان‌های نیش فک بالا و پایین هنگام بستن دهان به خوبی روی هم قرار نمی‌گیرد.
حرکت کردن دندان‌های نیش: دندان‌های نیش از محل صحیح و مناسب خود خارج می‌شوند.
تنگ شدن فک بالا (ماگزیلاری): سخت کام در نتیجه فشار داخلی ناشی از مکیدن و فشاری که زبان به سخت کام وارد می‌کند و آن را به طرف کام می‌راند، باریک می‌شود.

زخم شدن دهان

مکیدن غیرفعال کمتر از مکیدن شدید و همراه با صدا مضر است. مک زدن شدید به زخم شدن دهان می‌انجامد.

چطور می‌توان کودک را به ترک عادت مکیدن انگشت تشویق کرد؟

در بعضی موارد، به ویژه اگر فرزندتان برای جلب توجه شما انگشت خود را می‌مکد، کافی است که هیچ توجهی به عادت مکیدن انگشت نکنید تا کودک به تدریج این عادت را ترک کند. اما اگر نادیده گرفتن موثر نبود، یکی از روش‌های زیر را امتحان کنید:

با فرزندتان درباره این عادت صحبت کنید.

کودک را تشویق کنید:

کودک را تشویق کنید یا برای ترک عادت به او جایزه‌ای کوچک بدهید.

محرک‌ها را پیدا کنید:

اگر فرزندتان انگشت را در واکنش به استرس می‌مکد، مشکل اصلی را بیابید و سعی کنید راه حل دیگری، مانند در آغوش گرفتن یا کلمات آرام بخش، برای رفع آن پیدا کنید.

عادت موثر دیگری را پیشنهاد دهید:

به کودک بزرگتر از ۴ سال عادت دیگری را پیشنهاد دهید که توانایی رقابت با مکیدن انگشت را داشته باشد.

انگشت‌ها را مشغول نگه دارید:

هر زمان که دیدید فرزندتان دارد انگشتش را به طرف دهان می‌برد، حواسش را پرت کنید و او را مشغول انجام فعالیتی کنید که هر دو دستش را مشغول کند.

از یادآور استفاده کنید:

برای کودکان بزرگتر از ۴ سال می‌توانید از یادآورهایی مانند زدن چسب زخم روی انگشت شست استفاده کنید.

هم‌بازی‌ها را دست کم نگیرید:

کودکان بزرگتر از ۶ یا ۷ سال ترجیح می‌دهند این عادت مخرب را ترک کنند تا دیگر با تمسخر دوستانشان مواجه نشوند.

با دندانپزشک اطفال مشورت کنید:

اگر فرزند لجبازتان پس از گذشت ۴ سال همچنان عادت مکیدن را به شدت دنبال می‌کند و این عادت دارد به دندان‌هایش آسیب می‌زند، دندانپزشک وسیله مخصوصی را در کام قرار می‌دهد تا از فشار آوردن انگشت شست به دندان‌ها جلوگیری شود.

روش‌های دندانپزشکی برای ترک عادت مکیدن انگشت

گارد شست

گارد (محافظ) انگشت شست به کودکانی توصیه می‌شود که می‌خواهند عادت مکیدن انگشت شست را ترک کنند، اما ترک عادت برایشان دشوار است. این وسیله برای کودکان ۳ تا ۱۲ ساله مناسب است، بستن آن راحت است و کودک می‌تواند ۲۴ ساعته از آن استفاده کند. گارد شست بدون ایجاد محدودیت برای بازی کردن یا استفاده از دست به تدریج باعث می‌شود که کودک این عادت را کنار بگذارد.

بریس ثابت سقف دهان

برای ترک عادت مکیدن انگشت از وسایل مخصوصی مانند بریس ثابت سقف دهان یا وسایل متحرک استفاده می‌شود. بریس ثابت سقف دهان وسیله فلزی کوچکی است که داخل دهان گذاشته می‌شود و به دندان‌های بالا متصل می‌گردد، البته استفاده از آن هنگام خوابیدن توصیه نمی‌شود. سیم‌های نیم دایره‌ای این وسیله مانع از رسیدن انگشت به لثه‌های پشت دندان‌های جلو می‌شود. با جلوگیری از این تماس کودک دیگر لذتی از مکیدن انگشت نمی‌برد و در نتیجه دیگر دلیلی برای ادامه دادن به این کار ندارد. در واقع این دستگاه غالباً در همان روز اول موثر واقع می‌شود.

| اینستاگرام دکتر آمنه تقدیسی متخصص دندانپزشک کودکان کاشان |

بیشتر بخوانید:

بیهوشی کودکان برای ترمیم دندان

پیشگیری از بیماری های دندان در کودکان

بیماری های دهان و دندان بزرگسالان و کودکان